प्रतिक्रिया

• प्रश्न

  

  गब्बर सिन्ग

  रवी, 02/10/2011 - 04:30. वाजता प्रकाशित केले.

  प्रणाम मुटेसाहेब,

  शेतीमालाचा उत्पादनखर्च भरून निघेल आणि शेतकर्‍यांना सन्मानाने जीवन जगता येईल असे रास्त भाव मिळाले पाहिजेत, असा जेव्हा जेव्हा विषय निघतो तेव्हा तेव्हा शेतीमालास रास्त भाव मिळण्यासाठी शेतकर्‍यांनी शेतमालावर प्रक्रिया करणारे युनिट किंवा उद्योग उभारले पाहिजेत, असा एक युक्तिवाद वजा सल्ला दिला जातो. असा सल्ला देणार्‍याची संख्याही गरजेपेक्षा खूपच जास्त आहे. ज्यांना शेतीव्यवसायाचा अजिबात गंध नाही असे तज्ज्ञ, ज्यांना मतांच्या राजकारणाखेरीज अख्ख्या आयुष्यात अन्य काहीच करता आले नाही असे पुढारी, ज्यांना शेतीच्या अर्थकारणातील "आईचा आ" सुद्धा समजला नाही पण स्वतःला शेतकर्‍यांचे पाठीराखे म्हणवून घेणारे मंत्री वगैरे हाच एकमेव मुद्दा रेटण्यात हिरिरीने आघाडीवर असतात. मात्र शारीरिक श्रमाच्या नव्हे तर आर्थिक भांडवलाच्या बळावर प्रक्रियाउद्योग उभे राहू शकतात. त्यासाठी शासकीय धोरणे शेतीव्यवसायाला अनुकूल असावी लागतात, वित्तियसंस्थांचा शेतीकडे पाहण्याचा दृष्टिकोन सकारात्मक असावा लागतो, हे त्यांच्या ध्यानीमनीही नसते.
  

  शेतकर्‍यांना युक्तीवाद वजा टीका वजा सल्ला देण्याची पात्रता नेमकी कोणाकडे आहे ? व कोणाकडे नाही ? व हे कशावरून ठरवायचे ?

  एखादी व्यक्ती कॅन्सर चा इलाज करण्यासाठी डॉक्टर कडे जाते तेव्हा - मी फक्त त्याच डॉक्टर कडून उपचार करून घेईन जो स्वतः कॅन्सर चा एकेकाळी पेशंट होता व ज्याने स्वतः कॅन्सर वर मात केलेली आहे - असे म्हणणे कितपत संयुक्तिक आहे ? (हा परफेक्ट युक्तीवाद नाही हे मान्य पण... मला काय म्हणायचेय ते चांगले व्यक्त करतो.) अर्थात हा डायलॉग माझा नसून जगद्विद्ख्यात अर्थतज्ञ मिल्टन फ्रिडमन यांचा आहे.

  तुमचा संपूर्ण लेख वाचल्यानंतरही शेतकर्‍यांना सल्ला देण्याची पात्रता कोणाकडे आहे ? व कोणाकडे नाही ? या दोन प्रश्नांची थेट उत्तरे मिळत नाहीत. इन्डायरेक्ट उत्तर मिळते.

  —------

  मात्र शारीरिक श्रमाच्या नव्हे तर आर्थिक भांडवलाच्या बळावर प्रक्रियाउद्योग उभे राहू शकतात.

  हे असत्य आहे.

  उद्योग उभा करताना (अगदी सुरुवातीला सुद्धा) भांडवल लागते पण त्याजोडीला श्रमही लागतात.

  ---------

  त्यासाठी शासकीय धोरणे शेतीव्यवसायाला अनुकूल असावी लागतात, वित्तियसंस्थांचा शेतीकडे पाहण्याचा दृष्टिकोन सकारात्मक असावा लागतो, हे त्यांच्या ध्यानीमनीही नसते.

  शासकीय धोरणे सरसकट शेतीस प्रतिकूल नाहीत.

  वित्तिय संस्थांचा शेतीकडे पाहण्याचा दृष्टीकोन गेली साठ च्या साठ वर्षे नकारात्मकच होता का ? वित्तीय संस्थांमधे सहकारी चळवळही येते की नाही ? येत असेल तर मग सहकारी (बँका/पतपेढ्या) चळवळ निर्माण कशी झाली ? (ती नंतर भ्रष्टाचाराने बरबटली हे मान्य पण प्रथम ती स्वच्छच लोकांनी व्यापलेली होती ना ?)

  वित्तीय संस्था ह्या परताव्यावर लक्ष ठेवून असतात. जर शेतीची आज अवस्था बिकट आहे ... त्यामुळे शेतकरी स्वतः सुद्धा हलाखीत असेल तर वित्तीय संस्थांना परतावा कुठुन मिळणार ? व जर परतावा मिळणार नसेल तर त्यांनी भांडवल का गुंतवावे ?

  • आपली प्रतिक्रिया लिहिण्यासाठी Log in (प्रवेश करा) किंवा register (नवीन खाते बनवा)
• मा. पंतप्रधान मोदींचे भाषण

  

  गंगाधर मुटे

  बुध, 11/06/2014 - 20:03. वाजता प्रकाशित केले.

  मा. पंतप्रधान मोदींचे आजचे संसदेतील भाषण ऐकले.

  अस्थी कृषीवलांच्या पुसतात संसदेला
  करतात आत्महत्त्या का देश पोसणारे?

  या प्रश्नाचे उत्तर मिळणार नाही, हे मला अपेक्षितच होते. शेतीमालाचा उत्पादनखर्च भरून येईल एवढा भाव देण्याचे सोडून बाकी सर्वच ते बोलले. कॉग्रेस शेतकर्‍यांच्या लुटीचे धोरण आखून ते धोरण हिरिरिने राबवत होती. तेच धोरण आणखी प्रभावीपणे राबवले जाईल, असा अंदाज होता, तो खरा ठरेल असे आता स्पष्टपणे दिसायला लागले आहे.
  मात्र
  शेती सोडून अन्य बर्‍याच क्षेत्रांना ’अच्छे’ दिवस येतील, याची झलक त्यांच्या भाषणात जाणवली. विकासाचा मुद्दा आणि सामोपचाराने निर्णय घेऊन धोरण राबवायचे हा त्यांचा मुद्दा अत्यंत प्रामाणिक आणि देशहितासाठी प्रगल्भ राजकारण कसे असू शकते, हे अधोरेखित करणारा होता. आजचे त्यांचे भाषण अनेक क्षेत्रात क्रांतीकरक बदल घडवून आणणे शक्य आहे, याची ग्वाही देणारे आणि राष्ट्रासमोर सकारात्मक आशादायी चित्र निर्माण करणारे आहे. शिक्षण क्षेत्राविषयीचा त्यांचा मुद्दा ऐकताना माझ्या "वांगे अमर रहे" पुस्तकातील "प्रक्रिया उद्योग आणि शिक्षणपद्धती" या लेखाची आठवण झाली.

  बर्‍याच काळानंतर देशाला पंतप्रधान मिळाला
  आणि
  या देशाला पंतप्रधान आहे, असे जाणवायला लागले आहे.

  - गंगाधर मुटे
  ----------------------------------------------------------------------

  शेतकरी तितुका एक एक!

  • आपली प्रतिक्रिया लिहिण्यासाठी Log in (प्रवेश करा) किंवा register (नवीन खाते बनवा)

पाने

• « प्रथम
• ‹ मागील
• 1
• 2
• 3
• 4
• 5
• 6
• 7
• 8
• 9
• …
• पुढील ›
• अंतिम »